EQ အေၾကာင္း

EQ အေၾကာင္း

          က်ေနာ္တုုိ ့ငယ္ငယ္က IQ ဆိုုတဲ့ ေ၀ါဟာရေတာ္ေတာ္ ေခတ္စားတာ မွတ္မိေသးတယ္။

IQ ဆိုု တာ Intelligent Quotient ဥာဏ္ရည္ ကိုု တုုိင္းတာတဲ ့ အညႊန္းကိန္း ေပါ့။ IQ ျမင့္ရင္ ဥာဏ္ေကာင္းတယ္ေပါ့။ စာေတာ္တဲ့သူ၊ေက်ာင္းမွာ ထူးခၽြန္တဲ့သူဆုုိရင္ IQ ျမင္ ့တယ္တယ္လုုိ ့ ေျပာၾကတယ္။
         လြန္ခဲ ့တဲ ့၁၅ နွစ္၊အနွစ္၂၀ ေလာက္က စျပီး EQ ဆုုိတာ ေခတ္စားလာတယ္။EQ ဆိုုတာ Emotional Quotient ။လြယ္လြယ္ေျပာရင္ မိမိရဲ ့စိိတ္ခံစားမွဳ ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ့စြမ္းရည္။တနည္း စိတ္ဓါတ္ရင့္က်က္ တည္ျငိမ္မွဳ အညြန္းကိန္းေပါ့။ ဘာေၾကာင္ ့EQ ေခတ္စားလာရသလဲဆုုိေတာ ့ ေအာင္ျမင္တဲ ့သူေတြ ရဲ ့ IQ ေရာ၊EQ ေရာကိုု တုုိင္းတာၾကည္ ့တဲ ့အခါ IQ ျမင္ ့တဲ ့သူေတြထက္ EQ ျမင့္တဲ့သူေတြဟာဘ၀မွာ ပိုုေအာင္ျမင္ တာ ေတြ ့ရလိုု ့ပါ။ ဆုုိလိုုတာက ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္ဖုုိ ့ဆုုိရင္ ဥာဏ္ေကာင္းဖိုု ့ထက္ စိတ္ဓါတ္ရင္ ့က်က္ခုုိင္မာ မွဳက ပိုု လို ့အေရး ၾကီးတယ္ဆုုိ တဲ ့သေဘာေပါ ့။ EQ ေရာ၊IQ ေရာ ေကာင္းရင္ေတာ ့အေကာင္းဆံုးေပါ ့ဗ်ာ။

******************

      မိမိကုိယ္ကိုုထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ့စြမ္းရည္ဟာ ေအာင္ျမင္မႈနဲ ့တုိက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနတယ္.. ဆုိတာကို သုေတသနေတြ ့ရွိခ်က္အမ်ားအျပားကလဲ သက္ေသျပခဲ ့ၾကတယ္။ ထင္ရွားတဲ ့သုေတသနေတြ ့ရွိခ်က္တစ္ခုကေတာ ့လူမွဳေရးသိပၸံပညာရွင္ Walter Mischel ရဲ ့သုေတသနပါ။ သူက မိမိကုိယ္ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ့ စြမ္းရည္ ျမင္ ့တာနဲ ့ ဘ၀ ေအာင္ျမင္မွုဳ ဟာ ဘယ္လုိဆက္စပ္ မႈ ရွိတယ္ဆုိတာ ေလ့လာခဲ့တယ္။သူရဲ ့သုေတသနမွာ ကေလးေတြကုိ သူတိုု ့ၾကုုိက္တဲ ့မုုန္ ့ေတြ စားဖုုိ ့ ေပးထားတယ္။ ဒါေပမယ္ ့ စည္းကမ္းတခုုေတာ ့ သတ္မွတ္ထားတယ္။အခုခ်က္ခ်င္းစားခ်င္ရင္ မုန္ ့တစ္ခု ပဲစားရမယ္၊ဒါေပမယ္ ့ေနာက္၁၅ မိနစ္ ေစာင့္နုိင္ရင္ေတာ ့မုန္ ့၂ ခု ရမယ္..ဆုိျပီးေတာ့။ ဒီလုုိ စမ္းၾကည့္ ျပီးတဲ့ေနာက္ သူက အဲဒီကေလးေတြထဲကတခ်ိုုဳ ့ကို နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာင္ ့ၾကည့္ေလ့လာခဲ ့တယ္။

အဲဒီမွာ ဘာေတြ ့ရသလဲဆိုေတာ ့..၁၅ မိနစ္ေစာင့္ျပီး မုန့္၂ ခု ယူခဲ ့တဲ ့ကေလးေတြ (မိမိကိုယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္နုိ္င္စြမ္း ေကာင္းတဲ ့ကေလးေတြ)ဟာ လူၾကီးျဖစ္တဲ ့အခါ  ပုိ ျပီးက်န္းမာ၊ခ်မ္းသာ၊ေပ်ာ္ရြင္မွဳ ရွိတာကို ပိုေတြ ့ရတယ္။ ၁၅မိနစ္ မေစာင့္နုိင္တဲ ့ကေလးေတြ(မိမိကိုယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္နုိ္င္မွဳ အားနည္းတဲ ့ကေလးေတြ) ကေတာ ့ (မိမိကိုယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္နုိ္င္စြမ္းေကာင္းတဲ ့ကေလးေတြ နဲ ့ႏွဳိင္းယွဥ္ရင္ IQ ဥာဏ္ရည္ခ်င္း တူတာေတာင္) ပညာေရးမွာလဲ ထူးခၽႊန္မွဳနဲတာ။ လစာနည္းတဲ ့ အလုပ္အကိုင္ေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနရတာ။ ေငြစုေဆာင္းနု္ိင္မွဳ နည္းတာ။အ၀လြန္တဲ့ျပသနာ၊ အရက္နဲ ့ေဆးစြဲ တဲ ့ျပသနာေတြပို ရွိတာေတြ ့ရတယ္။ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္တာကလဲ အဆေပါင္း ၄၀၀ % ပိုတာေတြ ့ရသတဲ့။

အဲဒီေတြ ့ရွိခ်က္ကို နယူးဇီလန္မွာလုပ္တဲ ့စိတ္ပညာရွင္ Roy F. Baumeister ရဲ ့ သုေတသန ေတြ ့ရွိခ်က္ကလဲ ေထာက္ခံအတည္ျပဳေပးခဲ့တယ္။ အဲဒီေတြ ့ရွိခ်က္ေတြကေန.. မိမိ ကုိယ္ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ့စြမ္းရည္ ျမင္ ့တာဟာ ေအာင္ျမင္မွဳ အတြက္ အေရးၾကီးတဲ ့အရာပဲ ဆုိတာ ေကာက္ခ်က္ခ် နုိ္င္ခဲ့ၾကတယ္။

*****************

       

Harvard Business Review စာအုုပ္ထဲက Daniel Goleman ေရးတဲ့ What makes a Leader? (ဘယ္အရာက ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေစသလဲ) ဆုုိတဲ ့ေဆာင္းပါး ဖတ္ရေတာ ့EQ အေၾကာင္း ေရးထားတာ ေတာ္ေတာ္သေဘာက်တယ္။ သူက EQ ဆိုုတာ ဘာလဲလုုိ ့ေျပာ ရံုုတင္ မကဘူး။ EQ ျမင့္ေအာင္ ဘယ္လုုိ ေလ့က်င္ ့နုိင္တယ္ဆုုိ တာ ေျပာျပထားတာ။အက်ဥ္း ခ်ဳပ္ ကိုု ေအာက္မွာ ဖတ္ၾကည့္ပါ...
         “အဖြဲ ့အစည္းေတြမွာ သိပ္ေတာ္တဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ ့သာမန္ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုု ကြဲျပားေစတဲ့အရာ က Technical Skill အတတ္ပညာ ကၽြမ္းက်င္မွဳ မဟုုတ္ပါဘူး..တဲ့။ တကယ္ေတာ ့EQ လိုု ့ေခၚတဲ ့ မိမိရဲ ့စိိတ္ ခံစားမွဳကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ ့စြမ္းရည္။တနည္း စိတ္ ရင္ ့က်က္မွဳပါ..တဲ ့။EQ ျမင့္တဲ ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ အုုပ္ခ်ဳပ္ တဲ့ အဖြဲ ့အစည္း ဟာ တႏွစ္ကို ေအာင္ျမင္မွဳ ၂၀% ပိုု တုုိးတက္တာ ေတြ ့ရပါတယ္..တဲ့။

EQ/EI (Emotional Quotinent/Emotional Intelligence) စိတ္ဓာတ္ရင္ ့က်က္မွဳအညြန္းကိန္းမွာ ပါ တဲ ့ စြမ္းရည္ ေတြ ကေတာ ့..
(၁) Self-Awareness (မိမိကိုုယ္ကုုိ သိတဲ ့စြမ္းရည္)

မိမိရဲ ့အားသာခ်က္၊အားနည္းခ်က္ေတြကို သိတာ။ မိမိရဲ ့ အေျပာအဆုုိ၊ အျပဳအမူေတြက သူတပါး အေပၚ ဘယ္လုုိ သက္ေရာက္မယ္ဆုုိတာ ကိုု သိတာ၊နားလည္တာ။

(၂) Self-Regulation (မိမိကိုုယ္ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ ့စြမ္းရည္)

          စိတ္ဆိုုးစရာ၊စိတ္ညစ္စရာ၊ေဒါသ ထြက္စရာ ေတြရွိရင္ မိမိကိုုယ္ ကိုု ထိန္း ခ်ဳပ္ နုုိင္တာ၊ ဒါမွမဟုုတ္.အာရံုုေျပာင္း နိုု္င္တာ။
(၃)Motivation(စိတ္အားတက္ၾကြမႈ)

စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မွဳ၊ စိတ္တက္ၾကြ မွဳ ကိုုထိန္းသိမ္းနိုုင္တာ။

(၄)Empathy (သူတပါးရဲ ့စိတ္ခံစား ခ်က္ကိုု နားလည္တတ္တဲ ့စြမ္းရည္)                

သူတပါးကိုကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ အျပည္ ့ရွိတာ။
(၅)Social Skill (လူမႈေရးစြမ္းရည္)

အျခားသူေတြ နဲ ့ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္တာ၊ ယံုုၾကည္မွဳ တည္ေဆာက္ျပီး ကိုုယ္လုုိခ်င္တဲ ့ပန္းတုုိင္ကိုု ဦးေဆာင္နုုိင္တာ ပါ ..တဲ့။
     

သူဆက္ေျပာတာက..က်ေနာ္ တုုိ ့အားလံုး မွာ အဲဒီ စြမ္းရည္ ၅ ခုု ဟာ ေမြးကတဲကပါလာ ၾကပါတယ္..တဲ့။အခ်ိဳ ့စြမ္း ရည္ ေတြမွာ အားနည္း ေနတာ၊အခ်ိဳ့ စြမ္း ရည္ ေတြမွာျမင့္ေနတာေတာ ့ရွိ တတ္ပါတယ္..တဲ့။ အဲဒီ စြမး္ ရည္ ေတြကိုု ပိုုမိုု အားေကာင္းေအာင္ေလ့က်င့္ လုုိ ့လဲ ရပါတယ္..တဲ့။ ေလ့က်င့္တဲ့ နည္းေတြ ကေတာ ့ကိုုယ္ ့စိတ္ဓါတ္ရင့္က်က္မႈအေျခေနကိုု သတိထားဆန္းစစ္တာ၊ျပီး သတိရွိရွိ၊ဇြဲ ရွိရွိ နဲ ့ေလ့က်င့္တာ။ မိတ္ေဆြေတြ၊ ဆရာေတြဆီကကိုုယ္ ့ရဲ့ စိတ္ရင္ ့က်က္မႈ နဲ့ပါတ္သက္လိုု ့ေ၀ဖန္၊ အၾကံေပးမွဳ (feedback) ေတြ ေတာင္းခံတာပါ ပဲ..တဲ့။“
     

က်ေနာ္အေနနဲ့ ကိုုယ္ ့ကိုုကိုုယ္ ဆန္းစစ္တဲ ့နည္း ကေတာ ့စြမ္းရည္တစ္ခုု မွာ အမွတ္ျပည္ ့က ၁၀၀ ဆုုိရင္ ငါ ဘယ္ေလာက္ရမလဲ စဥ္းစားၾကည္ ့တာ။နံပါတ္(၁)စြမး္ရည္ မွာ အမွတ္ ၄၀ ေလာက္ ပဲ ရနုုိင္တယ္ထင္တယ္။ နံပါတ္(၂) က်ေတာ ့အမွတ္ ၃၀ ေလာက္ပဲရွိမယ္။အမွတ္ (၄) စြမ္းရည္ ကေတာ ့မဆုုိးဘူး။ အမွတ္ ၇၀ ထိ ေပးၾကည္ ့ထားတယ္။အမွတ္ (၃)နဲ ့(၅)ကေတာ ့ ၅၀ ေက်ာ္၊၆၀ ေလာက္ရွိ မလားမသိဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ ကုိယ့္မွာ အားနည္း ေနတဲ့ ပထမ၂ ခုု self-awareness နဲ ့self-regulation ကိုု ေလ့က်င့္ေနတယ္။ေတာ္ေတာ္ အကိ်ဳး ရွိတယ္ဗ်။ မိတ္ေဆြ ေတြ၊သူငယ္ခ်င္းေတြလဲ ဘယ္ဟာေတြ ေလ့က်င္ ့ၾကမလဲ။ EQ ေကာင္းေအာင္လို ့။

အားလံုုးေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ျမင္ၾကပါေစ..

-      ေဒါက္တာေအာင္မ်ိဳး

စာေရးသူ သည္ ၂၀၀၂ မွ ၂၀၀၆ အထိ ရန္ကုန္ျပည္သူ ့ေဆးရံုၾကီး ကင္ဆာဌာနတြင္

တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ၿပီး ေဆးပညာ မဟာသိပၸံ (ကင္ဆာေရာဂါေဆးပညာ) ဘြဲ ့ကို ၂၀၀၄ တြင္ေဆးတကၠသိုလ္(၁)ရန္ကုန္ မွ ရရွိခဲ့သည္ ။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ မွစ၍  နုိ္င္ငံတကာေဆး၀ါး ကုမၸဏီၾကီးတစ္ခု တြင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဳး၊ အာရွ-ပစိဖိတ္ဆုိင္ရာ ကင္ဆာသုေတသနဌာန အၾကီးအကဲ အျဖစ္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္လွ်င္ရွိသည္ ။ ကင္ဆာဆုိင္ရာ သုေတသန စာတန္းမ်ား ေရးသားခဲ ့ျပီး အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသဆုိင္ရာကင္ဆာပညာ ႏွင္ ့ကင္ဆာသုေတသန ညီလာခံမ်ားတြင္ ေဟာေျပာသူ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ကင္ဆာအသင္းၾကီး နွင္ ့အာရွ-ပစိိဖိတ္ Palliative Care Network အသင္း၀င္ျဖစ္သည္ ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာနုိင္ငံရွိ လူငယ္မ်ား အဂၤလိပ္စကားေျပာ ႏွင္ ့Soft Skill ဖြ ့ံျဖိဳး တိုးတက္ေရး အတြက္ TOFLA (TopMyanmar Future Leader Academy) ကို ထူေထာင္ခဲသည္ ့။ ယခု အခါ စကာၤပူ နုိင္ငံတြင္ မိသားစု ႏွင္ ့ေနထုိင္လွ်က္ရွိသည္ ။