တကၠသိုလ္ ဝင္တန္း ေအာင္ျမင္ျပီးသူ လူငယ္ေတြ ေက်ာင္း/ဘာသာရပ္ ဘယ္လို ေရြးသင့္လဲ ?

တကၠသိုလ္ ဝင္တန္း ေအာင္ျမင္ျပီးသူ လူငယ္ေတြ

ေက်ာင္း/ဘာသာရပ္ ဘယ္လို ေရြးသင့္လဲ ?

ဆယ္တန္းၿပီးကာစ ေက်ာင္းေလွ်ာက္တာ ဘာသာရပ္ေရြးတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာ Thetka Moe Nyo က စေတ့တပ္တင္ ေဆြးေႏြးဖို႔ေျပာေတာ့ က်ေနာ္၀င္ေျပာခဲ့တာေလး တစုတစည္းတည္း ျပန္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ေရးရင္လည္း ထပ္တင္ပါမယ္။

ပထမဆံုးစေျပာခ်င္တာကေတာ့ တကၠသိုလ္ေတြ ေက်ာင္းေတြ ေရြးတဲ့အခါ  တကၠသိုလ္ ေလွ်ာက္တဲ့ စာအုပ္ထဲက တကၠသိုလ္ေတြနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူး ဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာ အမ်ိဳးသားစီမံခန္႔ခြဲမႈေကာလိပ္(NMC)က အစိုးရေကာလိပ္ေပမယ့္ သက္သက္ေလွ်ာက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမွတ္လည္း ျမင့္တယ္။ Business Management ဘြဲ႔ ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ခရစ္ယာန္တကၠသိုလ္တခုျဖစ္တဲ့ Myanmar Institute of Theology (MIT) က ဖြင့္တဲ့ BARS program လို႔ အသိမ်ားတဲ့ Bachelor of Arts and Religious Studies မွာ Computer, Social Science, Theology စတဲ့ ေမဂ်ာေတြယူလို႔ရတယ္။ ဘယ္ဘာသာ၀င္မဆို တက္လို႔ရတယ္။ အခုေျပာသြားတဲ့ ဥပမာေတြက ေငြေၾကးသိပ္တတ္ႏိုင္မွ တက္လို႔ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္တြင္းမွာ ရွိရက္နဲ႔ လူသိသိပ္မမ်ားေသး တဲ့ ေက်ာင္းေတြပါ။

ေနာက္ၿပီး သေျပေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္က တကၠသိုလ္တစ္ခု ေပါင္းဖြင့္တဲ့ Social Science Associate Degree ရွိတယ္။ British Council တို႔ American Center တို႕မွာလည္း Distance courses ေတြ ရွိတတ္တယ္။ ဆိုလိုတာက ေက်ာင္းနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ စံုဖို႔လိုတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တာပါ။

ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့ ကေလးရဲ႕ ၀ါသနာ အစြမ္းအစ အလားအလာ ထားပါေတာ့ ဘယ္လိုေခၚေခၚ၊ သူနဲ႔ကိုက္မယ့္လမ္းေၾကာင္းကို သိႏိုင္ဖို႔ မိဘကေကာ သူကို္ယ္တိုင္ကေကာ ရွာေဖြၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လက္ေတြ႔က်က် ဘာလုပ္လို႔ရမလဲ ေျပာၾကည့္ရေအာင္။ (ျပည့္စံုတယ္လို႔ မဆိုလိုပါ) ။ Experiential learning အေတြ႕အၾကံဳအေျချပဳ သင္ယူမႈ ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ဆရာ၀န္ဘ၀ကို သိဖို႔ ဆရာ၀န္ျဖစ္တဲ့အထိ ၇ ႏွစ္ ၈ ႏွစ္ ေစာင့္ရမယ္ မဆိုလိုပါဘူး။ နီးစပ္ရာ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႔ဘ၀ကို ၾကည့္ရင္ သူတို႔ကို တီးေခါက္ေမးျမန္းၾကည့္ရင္ အေ၀းက လွမ္းၿပီး သေဘာက်ေနတာထက္ ပိုနီးစပ္မွာပါ။ ဒါ့အျပင္ စာအုပ္္စာေပေတြ (ဥပမာ ဆရာ၀န္ဘ၀ဇာတ္လမ္းေတြ) ကလည္း အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ္စိတ္၀င္စားတဲ့ေက်ာင္းကို တက္ေနတဲ့ စီနီယာအကိုအမေတြကို ကိုယ့္ၿမိဳ႕မွာ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိရင္ ေမးျမန္းၾကည့္သင့္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ဘယ္တကၠသိုလ္တက္တက္ ေက်ာင္းၿပီးလို႔ ဘာအလုပ္လုပ္လုပ္ ေရွာင္မရတာကေတာ့ လူေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရတာပါပဲ။ ဟိုးအရင္ အသင္းအဖြဲ႔ေတြကို မႏွိပ္ကြပ္ခင္ကေတာ့ အေျခခံပညာက ကေလးေတြေတာင္ အသင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးၿပီး အမ်ားနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈ၊ အသင္းအဖြဲ႔လိုက္ေဆာက္ရြက္မႈ၊ လူမႈတာ၀န္သိမႈ စတာေတြက ေက်ာင္းတြင္း အသင္းအဖြဲ႔ ကလပ ္စတာေတြကတဆင့္ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာဆိုလည္း သင္ရိုးညႊန္းတမ္းျပင္ပ လုပ္ေဆာင္မႈ (extracurricular activities)ေတြက စာသင္ခန္းတြင္း လုပ္ေဆာင္မႈလိုပဲ အေရးပါတာကို ေတြ႕ရတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႔ ဒါမ်ိဳးပါ၀င္လုပ္ေဆာင္တာကို စာထိခိုက္မွာစိုးၿပီး မပိတ္ပင္ခဲ့ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းမွာပါ။

ဘာဘြဲ႔ရရ ဘယ္ေလာက္ပညာတတ္တတ္ လူ႔ေလာကမွာ အဆင္ေျပေျပမေနတတ္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ခက္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ ဟုတ္ၿပီ ၿပီးခဲ့တာေတြ ထားေတာ့။ လက္ေတြ႔အက်ဆံုး ခု ဘာလုပ္လို႔ရတုန္း ဆိုရင္ ခုဆို ျမိဳ႕နယ္တိုင္းလိုလို လူမႈကူညီေရးအသင္းေတြ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔ေတြ အရင္ကထက္ မ်ားလာပါၿပီ။ သူတို႔အတြက္ လုပ္အားေပးမယ့္ ေစတနာ့၀န္ထမ္း volunteers ေတြ အသင္း၀င္ေတြ အၿမဲလိုေနေလ့ ရွိပါတယ္။

ေက်ာင္းပိတ္ကာလေတြမွာ အိမ္မွာ ထိုင္ေနမယ့္အစား ႀကီးေတာ္ႏြား အလကားပဲ ေက်ာင္းရေက်ာင္းရ ေငြေပးၿပီး ေက်ာင္းရေက်ာင္းရ ေက်ာင္းခိုင္းလိုက္ပါ။ အလုပ္က သူ႔ကို ဆင္ျခင္စဥ္းစားတတ္မႈ ရင့္က်က္မႈ တစ္စံုတရာ ေပးလာပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ေထာင္ထားတဲ့ အဖြဲ႔တစ္ခုမွာဆို တျပားမွ မရပဲ ဆယ္တန္းၿပီးကတည္းက လာလုပ္ရင္း အက်ိဳးရွိတာကို ကေလးေကာ မိဘကိုယ္တိုင္ပါ ျမင္သြားၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ သူမ်ားေတြ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္မွာ ဘာေရးရမွန္းမသိျဖစ္ေနတုန္း သူတို႔က အေတြ႔အၾကံဳေတြ သင္တန္းေတြ တသိီတသန္းနဲ႔ ဘယ္ေလွ်ာက္ေလွ်ာက္ သူတို႔သူငယ္ခ်င္းေတြ ရြယ္တူေတြနဲ႔ ဘြဲ႕ပညာတူရင္ေတာင္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း မတူေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားမွာ volunteer လုပ္ဖို႔ intern အလုပ္သင္လုပ္ဖို႔ ပိုက္ဆံေပးလုပ္ အေတြ႔အႀကံဳယူေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကို္ယ္ေတြဆီမွာ လိုိုလိုလားလား တျပားမွမေပးရပဲ အလုပ္အေတြ႕အၾကံဳရႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ၆ တန္း ၇ တန္းေလာက္တည္းက ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္ေတြမွာ Exposure ေပးတယ္ ေခၚမလား ဟိုေခၚဒီေခၚ ေခၚသြားသင့္ပါတယ္။ နီးစပ္ရာ စက္ရံု အလုပ္ရံု စားေသာက္ဆိုင္ ရံုး အဖြဲ႔အစည္း စတာေတြ လိုက္ျပ ကေလးက ေမးလာတာေတြကို ေျဖႏိုင္တဲ့သူနဲ႔ ေတြ႔ေပး ...  စတာေတြ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ေတြ႔ဖူးတဲ့ကေလးတစ္ေယာက္ဆို သူ႔အေဖ အေမေတြက ေလ့က်င့္ထိန္းေက်ာင္းမႈေကာင္းေတာ့ ၂တန္းေလာက္တည္းက မိုးေလ၀သ ကို စိတ္၀င္စားေနပါၿပီ။ သူ႔အေဖ ခရီးသြားခါနီးတိုင္း ေျမပံုမွာ ေနရာရွာျပတာတို႔ ကေလးက လုပ္တတ္ပါတယ္။ ညတိုင္းလည္း မိုးေလ၀သအေျခအေနကို လွမ္းေျပာျပပါတယ္ အေဖကို ၂တန္းအရြယ္နဲ႔ သူ လုပ္တတ္တာေလးေပါ့ :)

ဒီလိုစူးစမ္းတတ္မႈနဲ႔ လုပ္ခြင့္ေပးလိုက္တဲ့အခါမွာ ကေလး အရြယ္ေရာက္လာရင္ သူ ဘာသိခ်င္လည္း လုပ္ခ်င္လည္း ကြဲျပားလာမွာပါ။

ေနာက္ထပ္ေျပာခ်င္တာက လူတစ္ေယာက္မွာ aptitude အထံု ေခၚမလား စစ္ေဆးၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ တကၠသိုလ္တက္ေတာ့ အြန္လိုင္းကေန က်ေနာ့္ aptitude ကို စစ္ၾကည့္တယ္။ က်ေနာ္နဲ႔ ကိုက္ႏိုင္တဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအလုပ္ေတြက အမ်ိဳး ၂၀၊ ၃၀ ေလာက္ ရွိသဗ်။ ဆိုလိုတာက လူတစ္ေယာက္ဟာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းတစ္ခုမွာပဲ လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး။ ကေလးဘ၀ကေန ႀကီးျပင္းလာရာတစ္ေလွ်ာက္မွာ သူရခဲ့တဲ့ အေတြ႕အၾကံဳ အသိေတြက သူ႔အတြက္ တံခါးေပါက္ေတြ အမ်ားႀကီးကို ဖြင့္ေပးႏိုင္တယ္။

က်ေနာ္တုန္းကဆို trainer, counselor, social worker, psychiatrist, psychologist, consultant....... စတာေတြ အမ်ားႀကီး ထြက္ခဲ့တယ္။ အခု က်ေနာ္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဒါေတြ လုပ္ေနတာ ရွိတယ္ ။ လုပ္မေနေပမယ့္ ေလ့လာရင္ လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုတာေတြ ရွိတယ္။ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေက်ာင္းတစ္ခုခုေရြး လိုက္ရရင္ေတာင္ မွားမိေလျခင္းလို႔ စိတ္ပ်က္မယ့္အစား U Turn ဂငယ္ေကြ႕ ေကြ႕တယ္ပဲ ေခၚေခၚ လမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။

လူ႔ဘ၀မွာ ပထမဘြဲ႔ (Bachelor degree) က အရာရာကို မဆံုးျဖတ္ပါဘူးလို႔။ :)

(က်ေနာ္ေရးတဲ့အထဲမွာ မျပည့္စံုတာ update မျဖစ္တာ ရွိရင္ ျပင္ေပးၾကပါ ေက်းဇူးပါ)

-       ေအာင္ထိုက္မင္း

---

စာေရးသူကို ၁၉၈၇ ေအာင္လံမွာေမြးဖြားသည္ ။ ပအိုဝ္း ဓႏု ကရင္ ဗမာ ေသြးေလးမ်ိဳးေႏွာသူ ျဖစ္သည္ ။

၂၀၀၂ ဆယ္တန္းေအာင္ျပီး ၂၀၀၉ တြင္  ဆရာဝန္ဘြဲ႔ရသည္။ ၂၀၁၃ တြင္ အသံုးခ်စိတ္ပညာဘြဲ႔လြန္ဒီပလိုမာ ၿပီးစီးသည္ ။ ၂၀၀၆ ​ေက်ာင္​းသားဘဝ Save the Children မွာ ​ေစတနာ့ဝန္​ထမ္​း peer educator, peer counselor လုပ္​ကိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ တြင္ SCVG လူမႈ​ေရးအဖြဲ႕ကို တည္​​ေထာင္​သည္​။

၂၀၀၉ မွစ၍ ျပည္​တြင္​းအန္​ဂ်ီအိုမ်ားတြင္​ ထမ္​း​ေဆာင္​ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ မွ စ၍ အလြတ္​တန္​း အတိုင္​ပင္​ခံႏွင္​့   သင္​တန္​းဆရာ အျဖစ္​အသက္​​ေမြးလ်က္​႐ွိသည္​။

၂၀၁၄ တြင္​ DeBoer fellowship ၿပီးစီးခဲ့သည္​။